ژئوشیمی و پترولوژی سنگ¬های آتشفشانی- نیمه¬عمیق منطقه پیرنج (شمال بیرجند)

منطقه مورد مطالعه در شمال بیرجند، در حاشیه شمال غربی زون سیستان و مرز آن با بلوک لوت واقع شده است. در این منطقه واحد¬های گدازه¬ای و نیمه¬عمیق، شامل آندزیت، داسیت، گرانودیوریت پورفیری، گرانیت پورفیری و کوارتز¬مونزونیت پورفیری به همراه سنگ¬های آذرآواری نظیر آگلومرا، توف و برش رخنمون دارند. کانی¬های اصلی سازنده آندزیت شامل پلاژیوکلاز، آمفیبول و پیروکسن و کانی¬های اصلی واحد¬های اسیدی شامل پلاژیوکلاز، کوارتز، الکالی¬فلدسپار، آمفیبول می¬باشد. بافتهای مهم گدازه¬ها شامل هیالومیکرولیتی پورفیری، گلومروپورفیری، پوئی-کیلیتیک و افیتیک و بافتهای واحد¬های نیمه¬عمیق شامل پورفیری با زمینه¬میکروگرانولار و پو ئی¬کیلیتیک می¬باشد. بافتهای کانیایی شامل منطقه¬بندی، بافت غربالی، خوردگی خلیجی و حاشیه واجذبی در فنوکریستهای پلاژیوکلاز، بیانگرعدم تعادل در حین انجماد ماگما است. دگرسانی¬های متداول، آرژیلیک، کربناتی، سریسیتی، پتاسیک و سریسیتی می¬باشند. رخداد دگرسانی آرژیلیک در منطقه در توف¬های اسیدی- حدواسط پتانسیل مناسبی برای خاک صنعتی در منطقه موجب شده است. توده¬های مورد مطالعه ماهیت کالک¬آلکالن، متا¬آلومین و به ندرت پر-آلومین را نشان می¬دهند. غنی¬شدگی lree نسبت به hree و غنی¬شدگی از lile sr, k) (rb,نسبت به hfse (ti , nb, ta) همراه با نمودارهای جداکننده تکتونیکی بیانگر شکل¬گیری این سنگ¬ها در محیط وابسته به فرورانش در یک حاشیهء فعال قاره¬ای است. میانگین مقدار sio2(31/63 درصد)،) al2o3 5/15درصد)، mgo (34/2درصد)، cao+na2o(38/8 درصد) و میزان پایین ybو yb(83/0yb< و51/9y< پی پی ام) وsr بالا (580 پی پی ام) نشان می¬دهد که ماگمای سازنده این توده ها، ماهیت آداکیتی داشته است. این ماگماتیسم مرتبط با یک فرآیند پس از برخورد بوده و از یک خاستگاه گارنت آمفیبولیت تا اکلوژیتی حاصل شده است.